Verhalen winnen het van feiten en dit is waarom.
Verhalen overtuigen
Ons brein gaat nu eenmaal lekkerder op verhalen en emotie dan op feiten en cijfers. Maak er gebruik van.
In een tijd waarin informatie ons van alle kanten om de oren vliegt, kan het verleidelijk zijn om te vertrouwen op feiten, cijfers en onderzoeken om mensen te overtuigen van het belang van maatschappelijke projecten. Of het nu gaat om woningbouw, het terugdringen van eenzaamheid onder jongeren, of het opzetten van een buurtinitiatief. Harde data lijken de meest logische keuze om een punt te maken. Dat is niet zo. Het zijn verhalen die mensen in beweging brengen en zich betrokken laten voelen bij een project. En jou óók nog eens in de spotlights zetten.
Ik las een tijd geleden het boek Thinking Fast and Slow van Daniel Kahneman (geen reclame, hij is echt de moeite waard). Hij legt heel duidelijk uit hoe ons brein werkt en waarom verhalen zoveel beter blijven hangen. En als je dit weet is het zo zonde om er geen gebruik van te maken. Pak die spotlight. In dit artikel leg ik je uit hoe het werkt. Aan het eind ook nog drie tips om er in de praktijk direct mee aan de slag te gaan.
Verhalen winnen van feiten
Mensen overtuig je nooit alleen maar met verstandige, rationele argumenten. Als je weet hoe je ze kunt raken in hun hart dan zit je gebakken. Feiten en cijfers helpen je verhaal te onderbouwen. Het is vaak de emotie die het verschil maakt. Verhalen maken van abstracte gegevens menselijke ervaringen. En ervaringen onthouden we gewoon veel beter.
Complex tastbaar maken
Als je aan de slag gaan met de communicatie voor bijvoorbeeld een project om eenzaamheid onder jongeren tegen te gaan, helpen verhalen om complexe materie tastbaar te maken. Statistieken kunnen aantonen dat één op de drie jongeren zich regelmatig eenzaam voelt. Het verhaal van een jongere die elke avond alleen thuiszit en worstelt om aansluiting te vinden, raakt de kern van het probleem veel directer. Dit soort verhalen laten de complexe realiteit van eenzaamheid zien op een manier die mensen kunnen voelen en begrijpen. Mensen komen sneller in actie, omdat je cijfers een gezicht geeft en een snufje emotie toevoegt.
Systeem 1 en Systeem 2
Daniel Kahneman beschrijft in zijn boek Thinking, Fast and Slow twee manieren van denken: Systeem 1 en Systeem 2. Systeem 1 is snel, intuïtief en emotioneel, terwijl Systeem 2 langzaam, analytisch en rationeel is. Hoewel we geneigd zijn te denken dat we rationele wezens zijn die vooral beslissingen nemen op basis van Systeem 2, blijkt uit Kahnemans onderzoek dat we in werkelijkheid vaak vertrouwen op ons snelle, emotionele Systeem 1.
Verhalen spreken vooral Systeem 1 aan. Ze roepen een emotionele reactie op. Mensen identificeren zich met de personages en hun situaties. Met verhalen zorg je voor de emotionele verbinding tussen jouw projecten en de mensen die je wilt bereiken.
Feiten en cijfers, daarentegen, activeren voornamelijk Systeem 2., Dit systeem kost meer energie én concentratie. Als je mensen snel en effectief wilt overtuigen, moet je dus in de eerste plaats hun intuïtieve, emotionele kant aanspreken. En, ik kan het niet vaak genoeg benadrukken, dat is precies wat verhalen doen.
De kracht van verhalen
Verhalen hebben niet alleen invloed op ons snelle denken, ze helpen ook om complexe concepten te vereenvoudigen. Wanneer we worden geconfronteerd met een ingewikkeld probleem, zoals het tekort aan betaalbare woningen in een stad, kunnen de details overweldigend zijn. Een verhaal over een gezin dat moeite heeft om een betaalbaar huis te vinden, maakt het probleem echter meteen concreet en begrijpelijk. Het verhaal personaliseert het probleem, waardoor mensen zich gemakkelijker kunnen inleven en empathie voelen.
Uit onderzoek blijkt dat verhalen ons vermogen vergroten om verbanden te leggen tussen abstracte ideeën en onze eigen ervaringen. Verhalen zorgen er zelfs voor dat er vanalles in je brein gebeurt. Zo stimuleren ze de productie van oxytocine, een neuro chemische stof die betrokken is bij het vormen van sociale verbindingen en het bevorderen van vertrouwen. Daarom zet een goed verteld verhaal mensen in actie. Een tekst die leest als een gebruiksaanwijzing met alleen een droge opsomming van feiten krijgt dat voor elkaar.
praktijkvoorbeeld 1
Bouwen, bouwen, bouwen
Stel je voor dat je betrokken bent bij een project voor de bouw van betaalbare woningen in een stedelijk gebied. Je kunt kiezen om dit project te promoten door te wijzen op de voordelen: meer woningen betekent minder daklozen, betere sociale cohesie, enzovoort. Maar als je echt wilt dat mensen zich betrokken voelen, moet je het verhaal vertellen van iemand die in de stad woont en door hoge huurprijzen constant van woning naar woning verhuist. Of het verhaal van een alleenstaande ouder die moeite heeft om een stabiele thuisbasis voor haar kinderen te creëren. Deze verhalen zorgen ervoor dat het probleem van woningnood niet alleen abstract blijft, maar persoonlijk wordt.
praktijkvoorbeeld 1
Mensen samenbrengen in de buurt
Hetzelfde geldt als je een initiatief wilt opzetten in de wijk. Het kan een oplossing zijn voor verschillende problemen: eenzaamheid, sociale isolatie of gebrek aan gemeenschapszin. Maar om mensen ervan te overtuigen dat jouw initiatief echt nodig is, kun je het verhaal vertellen van een oudere buurtbewoner die elke dag alleen op de bank zit, wachtend op een praatje met de buurvrouw die maar eens per week langskomt. Of het verhaal van een jongere die nergens terecht kan na school en daardoor steeds meer in aanraking komt met negatieve invloeden. Deze verhalen brengen de abstracte voordelen van jouw initiatief tot leven en maken ze tastbaar voor het publiek. Met alle positieve gevolgen van dien.
Overtuigen met verhalen
Verhalen zijn niet alleen een manier om emoties op te roepen. Ze zijn een krachtig overtuigingsmiddel omdat ze de complexiteit van een probleem terugbrengen tot de menselijke maat. Ze geven een gezicht aan de abstracte problemen waar we als samenleving voor staan en maken het mogelijk om mensen niet alleen te informeren, maar ook te inspireren. Zoals Kahneman aangeeft, vertrouwen we vaak op ons snelle, emotionele Systeem 1. Verhalen spelen precies in op deze manier van denken.
Door verhalen centraal te stellen in de communicatie van projecten, kunnen we mensen niet alleen bewust maken van een probleem, maar hen ook daadwerkelijk motiveren om actie te ondernemen. Of het nu gaat om woningbouw, eenzaamheid onder jongeren of het opzetten van een buurtinitiatief, de kracht van een goed verteld verhaal kan de sleutel zijn tot succes.
Hoe dan!?!
Klinkt goed zeg je misschien, maar HOE DAN? Hoe zorg ik voor meer verhalen in onze communicatie. Ik heb hier drie praktische tips voor jou als projectmanager die je ook prima toe kunt passen als je minder ervaring hebt met storytelling:
1. Begin met een persoonlijk verhaal
Een sterk verhaal schrijven. Denk je dan gelijk “Ja, dat kan ik dus niet”. Niet waar. Kan je wel. Zoek naar persoonlijke verhalen die je direct vanuit je project kunt delen. Denk aan ervaringen van mensen die je met jouw project helpt, een samenwerkingspartner of misschien wel je eigen verhaal. Vraag bewoners, deelnemers of vrijwilligers naar hun ervaringen en waarom het project voor hen een verschil maakt. Gebruik echte verhalen. Dan is een connectie met je publiek zo gemaakt.
DOEN: Drink eens een keer koffie of maak een afspraak voor een telefonisch interviewtje. Schrijf de belangrijkste elementen op en bouw van daaruit het verhaal. Echte, authentieke ervaringen spreken vaak het meest aan.
2. probleem – oplossing – resultaat
Een goed verhaal hoeft niet ingewikkeld te zijn. Gebruik een eenvoudige, bewezen structuur om je verhaal te vertellen:
Probleem: Begin met het beschrijven van een probleem dat het project aanpakt.
Oplossing: Leg vervolgens uit hoe het project een oplossing biedt voor dit probleem.
Resultaat: Sluit af met het resultaat: wat is er veranderd, of wat kan er veranderen door het project?
Voorbeeld: Vertel het verhaal van iemand die moeite heeft om een betaalbare woning te vinden (probleem), en hoe jouw woningbouwproject hierin verandering brengt (oplossing), en wat dat voor die persoon betekent (resultaat).
3. Versterk je verhaal met beeld
Maak je lekker geschreven verhaal extra aantrekkelijk met goed beeld. Maak een foto op de plek van je interview, neem een korte video op of gebruik illustraties. (Als het even kan gemaakt door een pro) Beelden helpen om een verhaal persoonlijker te maken en laten het publiek zich beter inleven.
DOEN: Werk samen met een fotograaf of vraag teamleden om foto’s of korte video’s te maken van mensen die betrokken zijn bij het project. Dit visuele materiaal kan je verhaal ondersteunen en versterken.
